چراغ ادب‌آموزی شهر را چه کسی روشن کرد؟ | گفت‌وگو با سلمان ساکت، گردآورنده «کارنامه فیاض»
«کارنامه فیاض» شرح مفصلی از زندگی‌نامه، آثار، اسناد و مقالاتی درباره شخصیت برجسته علی‌اکبر فیاض یا به قلم وی است که توسط انتشارات ادبیات منتشر شده است.
به گزارش شهرآرانیوز؛ «کارنامه فیاض» اثر تازه منتشر شده به کوشش سلمان ساکت است. این اثر شرح مفصلی از زندگی‌نامه، آثار، اسناد و مقالاتی درباره شخصیت برجسته علی‌اکبر فیاض یا به قلم وی است که توسط انتشارات ادبیات منتشر شده است.
درباره علی‌اکبر فیاض باید گفت که اهالی ادب صورت جدید تاریخ بیهقی را مرهون تصحیح این ادیب و شاگردان کلاس‌های ادبیاتش در دانشگاه فردوسی مشهد و تهران بوده‌اند. دستاوردهای بسیاری از جایگاه‌های علمی در دانشگاه‌های تهران، فردوسی مشهد و اسکندریه مصر نیز مدیون حضور او بوده است.
سلمان ساکت که «کارنامه فیاض» به کوشش او گردآوری شده است، استادیار گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد و مدیر موزه دانشگاه فردوسی است. در میان آثار او تصحیح تاریخ بیهق، جان آسوده و فرزانه توس به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد سلمان ساکت این آثار را برای فعالان در زمینه پژوهش‌هایی با عنوان ادبیات و شعر گردآوری کرده تا نویدبخش مسیر نو ورودان این عرصه باشد.
الگویی ارزنده و سرمشقی آموزنده
سلمان ساکت گردآورنده کتاب «کارنامه فیاض» با اشاره به شخصیت علی‌اکبر فیاض گفت: شادروان علی اکبر فیاض یکی از بنام‌ترین چهره‌های علمی و فرهنگی خراسان در صدسال اخیر بوده است، به رغم عمر کوتاهش که تنها اندکی بیش از شش دهه زندگی کرده اما تاثیری شگرف در بالندگی نهاد‌های علمی-فرهنگی خراسان به ویژه مشهد داشته است. تصور می‌کنم آشنایی نسل جوان با زندگی و خدمات ایشان و کوشایی، بلندنگری و همه‌جانبه‌نگری که علی‌اکبر فیاض داشته است، می‌تواند الگویی ارزنده و سرمشقی آموزنده برای نسل جوان ما باشد. پیش از این شاید مهم‌ترین کاری که برای شناساندن فیاض به نسل جدید انجام شده بود، «شب علی اکبر فیاض» از سلسله شب‌های بخارا در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد بود که در آذرماه سال ۱۳۹۷ برگزار شد.
ساکت افزود: البته دو سه کار ارزنده دیگر هم صورت گرفته بود، اما هیچ‌کدام جامعیت نداشت. کتاب کارنامه فیاض که امروزه ارائه شده است دربرگیرنده آثار و هرآنچه درباره فیاض است که از قدیم‌الایام تا روزگار ما نوشته و منتشر شده است.
وی در ادامه با توجه به بخش‌های مختلف کتاب تاکید کرد: کتاب از یک مقدمه و ۶ بخش تشکیل شده است. مقدمه دربردارنده زندگی و خدمات فیاض به همراه سال‌شمار و کتاب‌شناسی استاد است. در میان بخش‌های شش‌گانه فصل اول، تمام آثار فیاض به سختی از پایگاه‌های مختلف گردآوری شده و در اینجا عرضه شده است. بخش نخست شامل شش بخش جداگانه است که شامل مقالات و متن خیرمقدمشان به مهمانان لبنانی می‌شود. قدیمی‌ترین این مقالات نیز مربوط به ۲۸ سالگی دکتر در سال ۱۳۰۵ است. در باب قسمت ترجمه مقالاتشان جالب است بدانید که ترجمه‌ها بیشتر از زبان روسی برگردان شده است.
در بخش سوم فصل اول، مقدمه‌ها و تقریض‌های دکتر نسبت به آثار دیگران گردآوری شده که گرچه اغلب بسیار کوتاه است، آینده‌نگری‌هایی در آن به چشم می‌خورد که نسبت به زمانه خودش قابل توجه است. در قسمت بعدی نیز نامه‌های دکتر گردآوری شده‌اند که غالبا خطاب به غلامحسین یوسفی نوشته شده‌اند. این نامه‌ها برای نخستین مرتبه منتشر خواهند شد.
ساکت در بخشی دیگر از صحبت‌هایش به سروده‌های فیاض اشاره کرد و افزود: سروده‌های علی اکبر فیاض به ما می‌گوید که وی به نقد شعر بیش از سرایش شعر علاقه‌مند بوده است. همچنین به گفته بسیاری از هم‌روزگاران، فیاض در نقد ادبی از پیش‌گامان و پیش‌تازان این عرصه بوده است. همچنین آخرین بخش فصل اول، سخنرانی‌های دکتر را دربرمی‌گیرد که شامل ۱۰ سخنرانی استاد در دانشگاه فاروقیه اسکندریه مصر است که آن‌ها را به زبان عربی ارائه کرده بود. سخنرانی‌هایی که در سال ۱۳۵۶ مجموعه آن‌ها به فارسی ترجمه شده بودند. با موافقت مترجم سخنرانی‌ها _استاد محمد حسین ساکت_ این سخنرانی‌ها نیز در انتهای فصل اول قرار گرفته است.
وی ادامه داد: فصل‌های دیگر این کتاب نیز شامل بیوگرافی از شخصیت و خاندان فیاض و جایگاه علمی و اخلاقی وی است. بخش سوم نیز به یادبود‌هایی اختصاص دارد که پس از درگذشتش در مجلات و نشریات نوشته شده بود. در بخش چهارم نیز گزارش کاملی از شب علی اکبر فیاض و سخنرانی‌هایی درباره وی آمده است. دو مقاله دایره‌المعارفی درمورد فیاض نیز بخش پنجم را تشکیل می‌دهد که یکی نوشته جلال متینی، رئیس اسبق دانشگاه فردوسی مشهد است که به زبان انگلیسی در دایره‌المعارف ایرانیکا منتشر شده است. بخش آخر کتاب نیز هرآنچه عکس، سند و تصویر از فیاض وجود داشته را به خود اختصاص داده است.
فیاض دانشمندی جامع‌الاطراف بود
ساکت در آخر با نظر به وقایعی که نقطه عطف زندگی فیاض بود، اشاره کرد: فیاض در سال ۱۲۷۷ خورشیدی در مشهد به دنیا آمد و پدرش از بزرگ‌ترین مجتهدان روزگار خود و دارنده منصب خادم‌باشی در آستان قدس رضوی بود. چون این منصب موروثی بود فیاض نیز در سنین نوجوانی به این سمت منصوب شد، اما خیلی زود کناره‌گیری کرد و سپس به سمت دبیری در اداره فرهنگ خراسان استخدام شد. او عاشق تدریس و آموزاندن بود. آن‌قدر از خودش لیاقت نشان داد که به ریاست دبیرستان شاه‌رضا برگزیده شد و تا ۱۳۱۲ این سمت را برعهده داشت.
اما اتفاقی زندگی او را دگرگون کرد. روزی یکی از صاحب منصبان اداره فرهنگ از تهران به مشهد آمده بود از او درخواست کرد که در کلاس پایین‌تری تدریس کند. وقتی علت این ماجرا را جویا شد آن مقام دولتی گفت: «چون عده زیادی لیسانسیه از دانشسرای عالی دانش‌آموخته شده‌اند باید جا برای آن‌ها باشد که تدریس کنند.» در واقع اینکه به فیاض گفته بودند «شما مدرکی ندارید» بسیار به نظرش گران آمد. پس به تهران رفت و در مدرسه شبانه مقاطع ابتدایی و متوسطه را خواند و بلافاصله وارد دانشسرای عالی شد و سپس هم دکتری را در دانشگاه تهران گذراند. پس موفق شد در ۱۳۲۲ از دانشگاه تهران دکتری ادبیات و زبان فارسی بگیرد.
فیاض دانشمندی جامع‌الاطراف بود، چندین زبان مختلف را اعم از زبان فرانسه، عربی، انگلیسی و لاتین، یونانی و چینی می‌دانست. فیاض پس از سال‌ها خدمت در دانشگاه فردوسی در سال ۱۳۴۲ به تهران بازگشت و کار خود را در دانشگاه تهران از سرگرفت تا ۱۳۴۶ که بازنشسته شد و به زادگاهش مشهد بازگشت. در سال ۱۳۴۹ که دوره فوق لیسانس در رشته زبان و ادبیات فارسی پایه‌گذاری شد از او دعوت کردند تا به تدریس در این مقطع بپردازد و در همان سال کنگره ابوالفضل بیهقی را میانداری کرد که تاکنون یکی از موثرترین و بزرگ‌ترین کنگره‌های ادبی بوده است.
فیاض که از سال‌ها پیش مشغول تصحیح تاریخ بیهقی بود و صورتی از آن را هم پیش‌تر با کمک دکتر غنی منتشر کرده بود، در کنگره نوید چاپ جدیدی از تاریخ بیهقی را ارائه داد اما متاسفانه در سال ۱۳۵۰ درحالی که چاپ جدید تاریخ بیهقی را در چاپ‌خانه مشهد داشت و درحال آماده‌سازی بود به علت سکته مغزی فوت کرد و در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
کتاب کارنامه فیاض نمونه خوبی است برای شناخت یکی از مفاخر ما و می‌تواند یک الگوی خوب برای دیگر بزرگان این مرز و بوم باشد که کمتر شناخته شده‌اند. کتاب کارنامه فیاض شناخت‌نامه فیاض است و هرکس بخواهد درباره فیاض اطلاعاتی به دست بیاورد ناگزیر است که به این کتاب رجوع کند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
